Kerkvaderwijsheid

Ik ben Athanasius aan het schilderen, een kerkvader uit de vierde eeuw. Op de icoon staat hij met een rol papier in de ene hand en de andere in een zegenend gebaar geheven. Op de papierrol heb ik een stukje uit zijn credo geschilderd: non conversione divinitatis in carnem, sed assumptione humanitatis in Deum. Het is een zinnetje die gaat over de eenheid van Jezus Christus.

 Letterlijk staat er: (..) “niet doordat de Godheid is veranderd in mensheid, maar doordat Hij als God de mensheid heeft aangenomen”.

 De geloofsbelijdenis van Athanasius hoort bij de oudste kerkverklaringen (al heeft de goede man deze waarschijnlijk niet zelf geschreven). Deze zin is de kortste samenvatting die ik ken van het goede nieuws. En kerklatijn heeft iets zwierigs dat geschikt is om te zingen. Want dat moet je natuurlijk met geloofsbelijdenissen doen, anders denk je nog dat het wiskunde is.

 Hier gaat het over: wat betekent de menswording van Jezus voor de wereld? Niet dat de Godheid in ‘vlees’(of materie) is veranderd. Niet dat God in ons wereldje getrokken wordt. Niet dat God in ons denken of voelen of geloven of plannetjes gepast moet worden. Ook niet dat wij op de één of andere manier naar de hemel moeten zien te klimmen. Of ons uit onze haren uit het moeras zien te trekken. Je tilt je een breuk als je dat probeert voor jezelf of voor een ander. De menswording van Christus betekent dat God de mensheid in zich heeft opgenomen. Assumptiones, dat is hetzelfde woord als voor hemelvaart wordt gebruikt.

 Het is een omkering van alles wat wij meestal denken.

God moet bij óns komen, God moet in onze wereld de boel op orde brengen. We bidden God naar beneden, maar zijn bedoeling is nu net omgekeerd. De hemel moet niet in de aarde veranderen, dat schiet niet veel op. Maar de aarde in een hemel: die kant gaat het op. Wij bidden niet om God naar beneden te krijgen maar om onszelf omhoog te laten brengen. Sursum corda, verheft uw harten, wij hebben ons hart bij de Heer, zo zeggen we elke Tafelviering. Dan kun je echt leven, wat er ook gebeurt.

 Dit is het woord van kerkvaderlijke wijsheid: ons al te menselijke gebeuren speelt zich niet af buiten de invloedssfeer van God. Hoe het ook gaat, het gaat met God. God past niet in één opvatting, zelfs niet in één bijbel, gelukkig maar. Volgens mij schateren de engelen over ons geharrewar. Ze rollen over de hemelgrond als we onszelf en onze inspanningen zo dodelijk serieus nemen. Verhef je hart, misschien hoor je het..