Visioenen en hun uitwerking
Een visioen is een uitdrukking van inspiratie, zoals kunst of muziek. Er komt een beeld, of zelfs een hele film, binnenvallen in je bewustzijn. De inspiratie grijpt je verbeeldingskracht aan en bekleedt het met beelden en soms ook woorden. Het verschil tussen een meditatie en een visioen is dat de eerste actief is, en de tweede passief ontvangen wordt. Een visioen komt onverwacht, is vaak vol nieuwe beelden en heeft een overrompelende uitwerking. De ‘waarheid’ ervan dringt zich op en vraagt om doordenking en eventueel actie.
Hieronder een beschrijving uit mijn dagboek, van een visioen dat mijzelf overkwam en hoe dat zich verder uitwerkte.
Tijdens een retraite met een groep theologiestudenten ben ik verzonken in een geleide meditatie over Jezus. Plotseling word ik meegenomen, voorbij de aangereikte voorstellingen. Het is alsof ik binnenstebuiten word gekeerd. Alsof mijn lichaam ‘binnen’ zit en mijn binnenste ‘buiten’ is geworden. Ik word opgenomen in licht en verrukking. Ik ben en Jij bent – licht als mist dat zich krult om mij heen, een spel van tederheid en doldwaas plezier, zwemmend, koppeltje-duikelend, doordringend en weer uitgaand. Ik beweeg mij in Jou – of is het andersom? Binnenstebuiten treed ik Je binnen. De aarde en mijn lijf draag ik met mij mee, het is de grond en het ankerpunt, de vaste kern van mijzelf. Mijn ‘buitenkant’ stroomt en vloeit in een samenspraak met Jou zonder woorden. We lachen zo veel, zo vrij.
Wat realiseerde ik me hierdoor?
Nooit eerder had ik zo beseft – en aan den lijve gevoeld – hoezeer mijn manier van leven, zelfs mijn geloofsleven als christen en predikant, een inperking van Gods werkelijkheid inhield. Een afgebakend zelfbesef is misschien nodig om een eigen ik te ontwikkelen, maar functioneert ook als een muur die mij scheidt van de buitenwereld. En dat is een ernstige inperking van wie wij in feite zijn.
Het ‘ik’ dat ik ken, is veel kleiner dan mijn ziel.
Dat is niet zo vreemd. Wie kent niet de ervaring dat je hart overloopt van liefde, maar het komt er eigenlijk niet goed uit? Bij wie zijn alle innerlijke mogelijkheden ten volle gerealiseerd in de wereld om je heen? Wat hindert, dat zijn de al te vaste beelden van mijzelf of de ander. Maar meer nog: die beweeglijke binnenwereld van mijn ziel en de buitenwereld zijn blijkbaar niet zo volkomen verschillend. Ze blijken van plaats te kunnen wisselen. Ik en de ander, of de Ander, zijn niet zo permanent en definitief van elkaar te scheiden. Er is sprake van wederzijdse doordringing. Dat is de ware aard van het leven.
In de jaren daarna werd de uitwerking van dit visioen steeds krachtiger. Telkens braken er schillen open. Vaste vormen van relaties, van denken, voelen, herinneren, verwachten, geloven, spreken, handelen en oordelen, werden ontmanteld. Er was geen houden aan. Telkens bleek – en blijkt - er nog een schil over waarin ik mij kan terugtrekken als in een cocon, afgescheiden van de buitenwereld – en daarmee van het vloeiende, levende en wevende contact met God. Het visioen werd een fundamentele paradigmaverschuiving die nog altijd werkzaam is.
Maar wat zie ik erin van God?
Jij, zo volkomen zelf het grootste geluk. Jij, zo doldwaas gelukkig met je schepping. Niets liever wil Je dan dat wij daarin in delen. Er zit geen grens aan jouw geluk en ook niet aan alles waarin Jij je geluk laat proeven. Alomvattend, allesdoordringend en in steeds nieuwe vormen ben Jij te genieten. Geluk is een andere naam voor jouzelf.
Geloofd en geprezen ben Je, boven mate, en onvoorstelbaar is het dat Je zo gelukkig bent met mij. Jij hebt geen algemeen positief gevoel over dit universum, maar Jouw geluk is persoonlijk, gericht en omvattend geluk over iedereen en over alles, stuk voor stuk, een voor een. In de ene bemint Jij alles. In elk bemin Jij de hele wereld. In de mier bemin Je de wereld. In het grassprietje bemin Je de wereld.
Hoe teder en doordringend communiceer Jij met ons. Je weeft jezelf door alles heen, in elk verschijnsel, elke gebeurtenis, elk wezen en elk ding, in ieder moment en overal verweef Jij je spreken. Heen-en-weer, zo beweegt alles op het ritme van jouw minne. Als een langzaam liefdesspel, zo breng Je je plezier en eigenheid in en ontvangt het mijne, en verhoogt zo het steeds wijder wordende geluk, totdat ik niet meer weet of ik mezelf ben of Jou, het is één liefdesbeweging geworden.
Nooit genoeg kan ik prijzen hoe jouw spreken gelijk is aan wie Je bent. Nooit ben Je statisch, vastomlijnd, in een hokje te vangen. Je bent dynamisch aanwezig, bewegend, als handen die zich steeds uitstrekken, als lucht en licht dat in golven doordringt in alle uithoeken. Jouw spreken is niet als de vastomlijnde teksten van de bijbel, maar het is wel wel wat deze teksten in zich dragen: een verlossende, genietende, levengevende beweging. Geen vaste vorm kan jouw altijd levende inhoud inperken, Je bent altijd groter dan elke taal die wij spreken kunnen. Ja, jouw spreken is wat al onze woorden en beelden openbreekt en ons zo in de ruimte van het werkelijke leven zet.