PERSPECTIEF

Om te komen tot wat je niet smaakt,

moet je gaan waarlangs je niet smaakt;   

om te komen tot wat je niet weet,

moet je gaan waarlangs je niet weet;   

om te komen tot wat je niet bezit,

moet je gaan waarlangs je niet bezit;   

om te komen tot wat je niet bent,

moet je gaan waarlangs je niet bent.      

Dit zijn verzen van Johannes van het Kruis, ingeschreven in zijn tekening van de beklimming van de berg Karmel. Dat is een tekening die hij maakte als hulpmiddel bij het mediteren. Het bevat zijn visie op de geestelijke weg. Elders op deze site kun je er meer over lezen. 

De woorden hierboven geven het belangrijkste doel van mystieke teksten weer: een wisseling van perspectief bewerken. Mystieke teksten zijn erop uit om de lezer los te maken van de gewone manier van kijken met jezelf als startpunt. Het vertrekpunt, het perspectief verschuift. Je wordt losgemaakt van je eigen bril, je eigen belang, je eigen cocon - om iets anders te zien en daardoor iets anders in het leven te staan.    

In de woorden hierboven gaat het om: komen en om gaan. Je kunt je geloofsweg zien als iets waarop je gaat. Je bent bezig ergens naar toe te gaan. Een hele klim is dat! Maar je kunt het ook zien als het ware van God uit: elke stap die je zet, kom je dichterbij. Elke stap is er één van komen. Het lopen gaat een stuk lichter als dat je perspectief is.    

Ook iconen gebruiken een ander perspectief dan het gebruikelijke dat wij kennen. Onze westerse blik is gevormd door het verdwijnpunt dat op de horizon ligt. Wat ver weg ligt, is het kleinst. Het verdwijnpunt van iconen ligt bij de kijker. Wat ver weg ligt, is even groot geschilderd of zelfs nog groter als het belangrijk is. Op deze manier word je als kijker in de icoon getrokken. Dit is een meditatief perspectief: de icoon kijkt naar jou. En wat wordt er dan gezien?    

Er is nog een tekeningetje van Johannes van het Kruis bewaard gebleven.

De kleine tekening dat hij maakte van Christus aan het Kruis, kent ook de wisseling van kijkrichting. In plaats van beneden naar boven te kijken - het menselijke perspectief - zie je het kruis van bovenaf, alsof je met Gods eigen ogen kijkt. Dat moet je natuurlijk niet op een letterlijke manier verstaan, maar op een wezenlijke manier. Als een meditatie-perspectief. 

Salvador Dali, ook een Spanjaard, werd erdoor geïnspireerd tot een beroemd geworden schilderij. Hij noemde het: de Christus van Johannes van het Kruis.   

En dat alles inspireerde mij weer tot het maken van een klein filmpje met lied gezongen door Lola Gayle, gecomponeerd en begeleid door haar echtgenoot. Dat kun je HIER zien.