BEATRIJS VAN NAZARETH 

dit zijn zeven manieren van Minne

Zeven manieren van minne zijn er
die uit het hoogste voortkomen
en naar het opperste terugkeren.[1]

De eerste manier is een begeerte
die werkzaam uit minne voortkomt,
en lang in het hart moet heersen
eer zij al de tegenstand kan verwinnen.
Zij moet met kracht
en bekwaamheid werkzaam zijn,
en ferm toenemen in dit bestaan.

Deze manier is een begeerte
die voorzeker uit minne voortkomt.
Namelijk
dat de goede ziel
die onze heer trouw wil dienen,
ijverig wil volgen
en waarachtig wil beminnen,
in de begeerte erop gericht is
in de zuiverheid,
de adel
en de vrijheid te zijn,
en deze te verkrijgen.
Hierin is zij door haar Schepper gemaakt
naar zijn beeld en tot zijn gelijkenis.[2]
Dit moet zeer bemind en behoed worden.

Hierin begeert zij
heel haar leven door te brengen
en hiermee te werken,
te groeien
en te klimmen
in meerdere hoogheid van minne
en inniger kennis van God
tot die volkomenheid,
waartoe zij gemaakt
en door haar Schepper geroepen is.

Hier staat zij van vroeg tot laat op gericht,
en levert zichzelf er geheel en al aan over.
Dit is haar vragen,
haar leren,
haar eisen tot God
en haar overpeinzen:
hoe zij hiertoe kan komen
en hoe zij
de innigheid en de gelijkheid van de minne
‑ in heel de uitbloei van de deugden
en in heel de zuiverheid
van de vaste adel van de minne - kan verwerven.

Deze ziel onderzoekt dikwijls
wat zij is
en wat ze zou moeten zijn,
wat zij heeft
en wat haar ontbreekt.
Met heel haar toeleg,
met grote begeerte
en al de bekwaamheid waartoe zij in staat is,
spant zij zich in
alles te verhoeden en te vermijden
wat haar bij zulk werk
belemmeren en beletten kan.
En nimmer stopt haar hart,
noch rust haar wil
met zoeken,
eisen,
leren
ter harte te nemen
en te bezitten
al wat haar helpen kan
en doet vorderen in de minne.

Dit is de grootste toeleg van de ziel
die hierin geplaatst is,
hierin werkzaam moet zijn en zich zeer moet inspannen,
tot het ogenblik
dat zij met toeleg en trouw
van God verworven heeft
voortaan
zonder belemmering van misstappen uit het verleden
de minne te kunnen dienen,
met een vrij geweten,
een zuivere geest
en een helder verstand.

Een dergelijke manier van begeerte
met zo grote zuiverheid en adel
komt voorzeker uit de minne
en niet uit vrees voort.
Want vrees doet
werken en deugen,
doen en laten voortkomen
uit angst voor de toorn van onze heer
en het oordeel van de rechtvaardige rechter:
hetzij de eeuwige wraak,
hetzij de tijdelijke straffen.[3]
Maar de minne staat
in haar werking uitsluitend uit
naar de zuiverheid,
de hoogheid
en de opperste adel,
zoals ze zelf is
wanneer ze in zichzelf wezend,
zichzelf bezit en geniet.
Een dergelijke werkzaamheid
leert zij degenen die zich aan haar wijden.

de tweede manier van minne

Een tweede manier van minne
heeft zij ook,
namelijk dat zij zich bij tijd en wijle erop toelegt
onze Heer om niet te dienen,
alleen uit minne,
zonder enig waarom
en zonder enig loon
van genade of glorie.

Maar zoals een jonkvrouw
die haar heer dient
alleen uit grote minne
en zonder enig loon,
‑ en het haar voldoende is
dat zij hem dienen mag
en hij het gedoogt
dat zij hem dient ‑
zo begeert zij
de minne met minne te dienen,
zonder mate en boven mate,
en boven menselijke zin en rede,
in algehele en trouwe dienstbaarheid.

Wanneer zij hierin is,
dan is zij
zeer vurig in haar begeren,
zeer bereidwillig in haar dienst,
vallen inspanningen haar zo licht,
stemt ongemak haar zo vredig
en tegenspoed haar zo vreugdevol.
Met alles wat ze is,
begeert ze hem genegen te zijn.
en het is haar een genoegen,
dat ze iets vindt
wat ze in de dienst van de minne
en ter ere van haar
kan doen en verduren.

de derde manier van minne

De derde manier van minne
die de goede ziel heeft,
gaat zo nu en dan met veel pijn gepaard.
Dit is het geval,
wanneer zij begeert de minne
genoeg te doen en te voldoen
in alle eerbied,
in algehele dienstbaarheid
in totale gehoorzaamheid
en in volledige onderwerping aan de minne.

Van tijd tot tijd wordt deze begeerte
hevig in de ziel bewogen.
Met sterke begeerte
neemt zij zich dan voor
alle zaken te doen,
alle deugden te vervullen,
alles te verduren en te verdragen,
en al haar werk
zonder sparen en zonder maat
in de minne te voldoen.

In deze gesteldheid is zij
zeer bereid tot elke dienst,
gewillig en onverschrokken
in inspanning en in afmatting.
Toch blijft zij onvoldaan en onbevredigd
in al haar werken.
Maar bovenal is het meest pijnlijk voor haar,
dat zij naar haar grote begeren
de Minne niet kan genoegdoen
en dat
in de minne zoveel buiten haar bereik moet blijven.

Toch weet zij zeer goed
dat dit
boven de menselijke werkzaamheid
en al haar macht ligt te doen.
Want wat zij begeert
dat is
onmogelijk en niet eigen aan de schepselen.
Want zij begeert
alleen te kunnen doen
zoveel als alle mensen op aarde,
al de geesten van de hemel,
al wat schepsel is boven en beneden
en onnoemelijk veel meer
in dienst,
in minne
en in eerbied,
naar de waardigheid van de minne.
Doordat echter
in haar werkzaamheden zo veel buiten haar bereik blijft,
wil zij dat vervullen
met heel haar wil
en met sterke begeerte.
Dit kan haar nochtans niet voldoen.

Zij beseft zeer goed
dat deze begeerte te vervullen
ver boven haar macht,
boven de menselijke rede
en boven alle zin ligt.
Toch kan zij zich matigen,
noch bedwingen,
noch kalmeren.
Zij doet al wat zij kan:
zij dankt en looft de minne,
zij werkt en spant zich in om de minne,
geeft zich geheel aan de minne
en al haar werk wordt in de minne voldaan.
Dit alles geeft haar geen rust
en het is zeer pijnlijk voor haar
dat zij moet begeren
wat zij niet kan verwerven.
Daarom moet zij
verblijven in de overdaad van haar hart
en wonen in onvoldaanheid.

Zo komt het haar voor alsof zij
al levend stierf
en al stervend
de pijn van de hel voelde.
Heel haar leven is als een hel,
ontdaan van genade en voldoening
door de overdaad van de angstwekkende begeerte,
die zij niet kan genoegdoen,
noch zichzelf stillen
of bedaren.

In deze pijn moet zij blijven
tot het moment
dat onze Heer haar troost
en plaatst in een andere manier
van minne en begeerte
en in nog inniger kennis van Hem.
Dan kan zij werken
naar wat haar gegeven wordt door onze Heer.

de vierde manier van minne

In de  vierde manier van minne
is onze heer gewoon
nu eens grote zaligheid,
dan weer grote smart te geven.
Daarover zullen wij nu gaan spreken.

Soms gebeurt het
dat de minne
op zoete wijze in de ziel wordt gewekt,
en vreugdevol tot leven komt
en zichzelf in het hart doet gevoelen
zonder enig toedoen van menselijk werk.
Dan wordt het hart
zo teder in Minne aangeraakt,
zo met begeerte getrokken,
zo hartgrondig in minne omvat,
zo krachtig met minne bedwongen,
zo liefdevol in minne omhelst,
dat ze geheel en al met de minne verwonnen wordt.

Hierin voelt zij
een grote nabijheid tot God,
een geestelijke klaarheid,
een wonderlijke zaligheid,
een edele vrijheid,
een grote overmacht
van sterke minne
en een overvloedige volheid
van groot genoegen.

Dan voelt zij
dat al haar zinnen in de minne zijn
en heel haar wil minne geworden is,
en dat zij zo diep
in minne verzonken en verzwolgen is,
en zijzelf geheel minne is geworden.

De schoonheid van de minne
heeft haar mooi gemaakt,
de kracht van de minne
heeft haar verteerd,
de zoetheid van de minne
heeft haar verzonken,
de gerechtigheid van de minne
heeft haar verzwolgen,
de adel van de minne
heeft haar omhelsd,
de zuiverheid van de minne
heeft haar gesierd,
de hoogheid van de minne
heeft haar naar boven getrokken en in haar één gemaakt,
zodat zij geheel en al van de minne moet zijn
en zich aan niets anders kan wijden.

Wanneer zij zich aldus voelt
in de overvloed van zaligheid
en de grote volheid van hart
dan verzinkt haar geest
geheel en al in minne,
ontzinkt haar lichaam haar,
versmelt haar hart
en gaat al haar kracht teniet.
Zozeer wordt zij door de minne verwonnen,
dat zij zichzelf ternauwernood kan dragen
en vaak de macht
over haar ledematen en al haar zinnen verliest.

En zoals
een vat dat vol is
dadelijk overstroomt en uitbreekt,
wanneer men het beweegt,
zo wordt zij plotseling
zeer geraakt en geheel overwonnen
door de grote volheid van haar hart,
zodat het soms buiten haar macht om
uitbreekt en overstroomt.

de vijfde manier van minne

In de vijfde manier
gebeurt het zo nu en dan ook,
dat minne
op krachtige wijze in de ziel wordt gewekt
en stormachtig tot leven komt,
met veel gedruis
en grote zaligheid,
alsof zij
het hart met geweld zal breken,
het buiten zichzelf zal trekken
in de oefening van de minne
en in de genieting van de Minne.

Zij wordt dan
in de begeerte van minne getrokken
om de grote werken
en de zuivere werken van de minne
te vervullen,
ofwel de veelvuldige eisen van de minne
te bereiken.
Of zij begeert te rusten
in de zoete omhelzing van de minne,
in de met begeerte vervulde zaligheid
en in het genoegen van het bezit,
zodat het hart en al de zinnen
dit begeren,
met gedrevenheid zoeken
en hartgrondig menen.

Wanneer zij hierin is,
dan is zij
zeer sterk in de geest,
zeer doortastend van hart
en fermer van lichaam,
spoediger in het werk
en zowel innerlijk als uiterlijk
zeer actief,
zodat het haar voorkomt
dat alles aan haar
werkzaam en bezig is,
ook al verkeerde zij lichamelijk in rust.

En hiermee
voelt zij
een trek van binnen,
en een grote hang van minne,
veel ongedurigheid in de begeerte
en veelsoortig wee van grote ongenoegzaamheid.
Of zij voelt smart
van het grote gevoel van de minne zelf,
zonder waarom,
of daarom
dat zij buitengewoon eisend is,
met begeerte in de minne
of van ongenoegzaamheid
door het gemis aan genieting van de minne.

Zo nu en dan
wordt minne
zo mateloos en zo onstuimig
in de ziel
‑ wanneer zij zich
met zoveel kracht en verwoedheid
in het hart roert ‑
dat het haar voorkomt
dat haar hart meermalen verwond wordt
en de wonden dagelijks verergerd worden
in smartelijk verdriet
en in nieuwe tegenwoordigheid.

Zo komt het haar voor
dat al haar aderen zich openen,
haar bloed kokend opwelt,
haar merg verkwijnt,
haar gebeente verzwakt,
haar borst verbrandt
en haar keel verdroogt,
zo dat haar aangezicht en al haar ledematen
de hitte van binnen
en de verwoedheid van de minne voelen.

Ondertussen voelt zij ook
dat een scheut
door haar hart tot haar keel gaat,
alsof zij haar bewustzijn moest missen.

En op dezelfde wijze als
een verslindend vuur [9]
dat alles in zich trekt en in zich opneemt
 wat het verweldigen kan,
zo voelt zij dat de minne
- zonder sparen en zonder maat -
verwoed in haar werkzaam is
en alles in zich trekt en verteert.

Hiermee wordt zij
zeer gekweld en gekwetst,
haar hart geschonden,
haar merg te niet gedaan,
haar ziel gevoed,
haar minne gekoesterd
en haar geest verhangen.
Want de minne is zo hoog
boven al haar bevattingsvermogen uit.

En van de smart
begeert zij soms
de band te breken,
zonder de eenheid van de minne te verstoren.
Maar met de band van de minne
is zij zo bedwongen,
en met de mateloosheid van de minne
is zij zo verwonnen,
dat zij de maat van de rede niet kan volhouden,
noch de rede met bezonnenheid beoefenen.
Evenmin kan ze zich sparen door maat te houden,
noch blijven bij wat verstandig is.

Want
hoe meer haar van bovenaf gegeven wordt,
des te meer eist ze,
en hoe meer haar getoond wordt,
des te meer wordt zij verhangen in de begeerte
het licht der waarheid,
de zuiverheid,
de adel
en de genieting van de minne
te naderen.
Zonder ophouden wordt zij meer en meer
getergd en geplaagd,
en niet voldaan noch tot rust gebracht.

Dat zelfde wat haar het meest
tart en kwetst,
dat is ook wat haar het meest
geneest en tot rust brengt,
en wat haar de diepste wonden slaat
dat maakt haar het meest gezond.

de zesde manier van minne

In de zesde manier,
wanneer de bruid van onze heer
verder gekomen is
en tot meer fermheit is opgeklommen,
dan voelt zij
nog een ander wezen van minne
in een meer innig en hoger kennen.

Zij voelt
dat de minne
al haar weerstand in haar verwonnen,
de gebreken verbeterd,
de zinnen gemeesterd,
de natuur getooid,
het wezen verruimd en verhoogd heeft,
en over haar zelf
geheel en al macht heeft gekregen
zonder enige tegenspraak,
zodat zij het hart
met zekerheid bezet heeft,
vrij kan oefenen
en in rust genieten.

Als zij in deze wezenstoestand is,
komt het haar voor
dat alles
wat tot de waardigheid van de minne behoort,
gemakkelijk is,
licht te doen en te laten,
te verduren en te verdragen.
Zo valt het haar licht
zich in minne te oefenen.

Dan voelt zij
een goddelijke innerlijkheid,
een heldere zuiverheid
en een geestelijke zoetheid,
een begerende vrijheid,
een met onderscheid begiftigde wijsheid
een vredige harmonie met onze Heer
en een goddelijke nadering.

Ziet,
dan is zij zoals een huisvrouw[12],
die haar huisgezin uitstekend geregeld,
met wijsheid bestuurd
en mooi geordend heeft,
met vooruitziende blik beschermt,
verstandig behoedt
en met onderscheid te werk gaat:
zij slaat in en haalt tevoorschijn
en doet en laat alles
volgens haar wil.
Zo is het ook met deze ziel:
zij is minne
en de minne heerst machtig in haar,
werkt en rust er met vermogen,
doet en laat
van buiten en van binnen
volgens haar wil.

En zoals een vis
die in de wijdte van de vloed zwemt
en in de diepte rust
en zoals een vogel
die koen
in de hoogte van de lucht vliegt,
zo voelt zij
dat haar geest zich vrij
in de wijdte,
de diepte
en de zaligheid van de minne beweegt.[13]

Machtigheid der minne
heeft de ziel
getrokken, geleid,
behoed en beschermd
en zij heeft haar
de verstandigheid en de wijsheid,
de zoetheid en de sterkte van de minne gegeven.

Niettemin heeft zij haar machtigheid voor haar verborgen,
totdat
zij tot grotere hoogte is opgeklommen,
en zij over haarzelf macht heeft gekregen
en minne machtig in haar heerst.

Dan maakt zij de ziel zo koen,
dat mens noch vijand,
engel noch heilige,
noch God zelf,
haar ontzag inboezemt
in al haar doen en laten,
in werken en in rusten.

En zij voelt ook heel goed
dat minne in haar
even goed wakker en werkzaam is
bij lichamelijke rust,
als bij veel werkzaamheden.
Zij kent heel goed en voelt
dat minne
in inspanning noch in pijn ligt,
in hen in wie zij heerst.

Maar allen die tot de minne willen komen,
moeten haar zoeken met vrees,
haar trouw navolgen
en met begeerte oefenen.
Zij mogen zich niet sparen
in grote inspanning,
in veel moeite
in het verduren van ongemak
en het lijden van smaad.
En alle  kleine zaken
moeten zij groot achten,
totdat zij
zover gekomen zijn
dat minne in hen heerst,
die machtig het werk van de minne bewerkt
en die alle zaken klein maakt
en inspanning verzacht,
alle moeite verzoet
en alle schuld kwijtscheldt.

Dit is vrijheid van geweten,
zoetheid van het hart,
goedheid van de zinnen,
adel van de ziel,
hoogheid van de geest
en aanvang van het eeuwig leven.
Dit is in het lichaam reeds een engelachtig leven,
en hierna volgt het eeuwige,
dat God ons allen moge geven.
Amen.

de zevende manier van minne

Bovendien heeft de zalige ziel
een zevende manier van hogere Minne,
die haar innerlijk niet weinig werk geeft.
Dat wil zeggen
dat zij boven de menselijke natuur uit
in de Minne getrokken wordt,
boven de menselijke zin en rede
en boven al de werken van haar hart.

Zij is
alleen met eeuwige Minne
in de eeuwigheid,
de onvatbaarheid,
de uitgestrektheid
de ongenaakbare hoogheid
en in de diepe afgrond van de godheid getrokken, [15]
die alles in alle dingen is[16]
en in alle dingen onvatbaar blijft. [17]
Zij is onveranderlijk,
al-wezend,
al-vermogend,
al-omvattend,
en alles machtig ten uitvoer brengend.

Hierin is de goede ziel
zo teder in de Minne gezonken
en zo krachtig in de begeerte getrokken,
dat haar hart
innerlijk onstuimig en onrustig is,
haar ziel
vloeiend en wegkwijnend van Minne,
haar geest
razende verhangen van sterke begeerte.

Al haar zinnen trekken hier naar toe:
te willen zijn in de genieting van de Minne.
Dit smeekt zij met aandrang van God,
zoekt zij met hart en ziel in God
en moet zij ten zeerste begeren.
Want Minne laat haar noch ophouden,
noch rusten,
noch in vrede zijn.

De Minne trekt haar naar boven
en houdt haar neer,
zij geeft de dood
en brengt het leven,[18]
zij geeft gezondheid
en verwondt dan weer,
zij maakt haar dwaas
en weer verstandig.
Aldus trekt zij haar in een hoger zijn.

Aldus is zij met de geest (geestelijk)
boven de tijd uitgeklommen
in de eeuwigheid,
en is zij verhoogd
boven de gaven van minne
in de eeuwigheid van de minne
die zonder tijd is.
en is zij verheven
boven menselijke manieren in minne,
en boven haar eigen natuur
in het begeren daarboven te zijn.

Daar is
heel haar wezen en haar wil,
haar begeerte en haar minne
in de zekere waarheid,
en in de zuivere helderheid,
inde adellijke hoogheid,
en in de overdadige schoonheid
in het zoete gezelschap
van de opperste geesten,
die allen vloeien van overvloedige minne
en zijn in de heldere kennis,
in het bezit
en in de genieting van hun minne.

Haar wil is
daarboven te midden van de geesten
en haar met begeren vervulde omgang,
maar vooral te midden van de brandende serafijnen.
En in de grote godheid
en in de hoge drievuldigheid
is haar liefste rust
en haar genoeglijkste woning.

Zij zoekt hem in zijn majesteit,
zij volgt hem daar en ziet hem aan
met hart en met geest.
Zij kent hem,
zij bemint hem
zij begeert hem zo,
dat zij
heiligen noch engelen,
mensen noch schepselen kan hoogachten,
tenzij met gemeenschappelijke minne in Hem,
waar ze alles mee bemint.

En hem alleen heeft zij in minne verkoren,
boven alles,
onder alles
en in alles.
zodat zij
met heel het begeren van haar hart
en met al de kracht van haar geest
hem begeert te zien,
en te bezitten
en te genieten.

Hierbij is voor haar het aardrijk een grote ballingschap,
en een sterke gevangenis
en een zware kwelling.
De wereld versmaadt zij
het aardrijk valt haar te zwaar
en wat tot het aardrijk behoort,
kan haar bevredigen noch voldoen.

En het is een grote pijn voor haar
dat zij zo ver moet zijn
en zo vreemd schijnt.
Haar ballingschap
kan zij niet vergeten,
haar begeerte
kan niet gestild worden
en haar hunkering
kwelt haar jammerlijk.
Hiermee wordt zij
gepijnigd en gefolterd
boven mate en zonder mate.

Daarom is
haar hunkering groot
en haar begeren sterk
uit deze ballingschap verlost te worden
en van dit lichaam ontbonden te zijn.
En zegt zij dikwijls
met een schrijnend hart,
de woorden die de apostel sprak:
“Cupio dissolui et esse cum Christo”.[19]
Dit wil zeggen:
“Ik begeer ontbonden te zijn
en te wezen met Christus.”

Op dezelfde wijze is
haar begeren sterk
en haar ongedurigheid smartelijk
om verlost te worden
en met Christus te leven.
Niet uit verdriet voor het heden,
noch uit vrees voor toekomstig leed,
maar uitsluitend
uit heilige en eeuwige minne,
begeert zij innig,
smachtend
en met grote hunkering
te komen
in het land van de eeuwigheid
en in de glorie van de genieting.

De hunkering in haar is groot en sterk,
en haar bestaan is zwaar en hard.
Haar pijn is onuitsprekelijk
die de begeerte haar laat verduren.
Toch moet ze in hoop leven
en de hoop doet haar haken en kwijnen.

Ach heilige begeerte van de minne,
hoe sterk is uw kracht in de minnende ziel.
Het is een zalige passie,
een doordringende foltering,
een langdurige kwelling,
een moordende dood
en een stervend leven.
Daar boven kan zij niet komen,
hier beneden kent zij rust noch duur.
Van hunkering kan zij het niet verdragen
aan hem te denken
en hem te ontberen
geeft haar de kwelling van de begeerte.
Zo moet ze leven
met groot ongemak.

Hierom
kan noch wil zij getroost worden.
Zoals de profeet zegt:
“Renuit consolari anima mea”.[20]
Dit wil zeggen:
“Mijn ziel wilde zich niet laten troosten”.
Zo ontzegt zij alle troost,
dikwijls van God zelf
en van zijn schepselen.
Want al de vertroostingen
die haar kunnen overkomen,
die sterken haar minne
en trekken haar in een hogere bestaanswijze.
Dit vernieuwt
haar hunkering de minne te plegen,
in de genieting van de minne te zijn
en zonder genoegen in ballingschap te leven.

Dus blijft zij
onverzadigd en ongetroost
in alle gaven,
zolang zij de tegenwoordigheid van haar minne
nog moet missen
Dit is een zeer inspannend leven,
omdat ze hier niet getroost wil worden,
tenzij zij verkregen heeft,
wat ze zo rusteloos zoekt.

De minne heeft haar
getrokken en geleid
en geleerd haar wegen te gaan
en die heeft zij waarachtig gevolgd,
soms met grote inspanningen
en met hard werken,
in grote hunkering
en met sterke begeerte,
in menig ongedurigheid
en in groot ongenoegen,
in wel en in wee
en in menig leed,
in zoeken en in smeken,
in missen en in hebben,
in klimmen en in hangen,
in volgen en in reikhalzen,
in nood en in kommer,
in angst en in zorgen
in smachten en in teniet gaan,
in grote trouw en in veel ontrouw.

In lief en leed
is zij tot verduren bereid,
in dood en in leven
wil zij de minne plegen,
in het gevoelen van haar hart
verduurt zij menige smart
en terwille van de minne
begeert zij het geboorteland te winnen.

Wanneer de minne haar in al dit heeft bezocht,
dan is in glorie haar toevlucht.
Want het is juist het werk van de minne,
dat zij het innigst wezen begeert
en meest het hoogste wezen volgt,
waar zij de minne het meest innig in mag plegen.