Barmhartigheid.
Barmhartigheid. Eén van de mooiste woorden die ik ken.
In de naam van Allah de Barmhartige, zeggen de moslims, want dat is één van Gods hoogste eretitels. Genadig en barmhartig is de Heer, zingen de joden. De christenen kennen de zeven werken der barmhartigheid die Jezus hun leerde. Voor boeddhisten is barmhartigheid het pad naar verlichting.
Het Hebreeuwse en Arabische woord voor barmhartigheid is verwant aan het woord voor ‘baarmoeder’. En dat geeft gelijk de diepe betekenis aan. Barmhartigheid, erbarmen wil zeggen: ruimte maken voor iets of iemand anders dan jezelf. Een moeder maakt in haar eigen lijf ruimte voor een ander leven dan dat van haarzelf. Misschien zal dat kind haar wel veel verdriet brengen. En hoeveel tijd en energie en geld zal het haar wel niet gaan kosten? Maar haar verlangen naar het kind is groter dan al die mogelijke gevaren en zorgen.
En dat lijkt op wat God doet met de wereld: hij maakt ruimte voor een schepping die misschien wel een hele verkeerde kant op kan gaan. Of die niets meer van God wil weten als Hij niet doet wat zij willen.
God die de volheid is van leven, maakt ruimte om ook ons een kans op leven te gunnen. Als een moeder maakt de Eeuwige een tijd en ruimte voor ons tijdelijke mensen, een wereld waar we kunnen groeien en ontwikkelen. Dat is wat barmhartigheid betekent.
Barmhartigheid is ruimte maken voor iets of iemand anders, in plaats van je hele leven te vullen met jezelf.
Momenteel leven we in de veertig dagen voor Pasen. Pasen is het grootste feest van de christenen. Dan wordt gevierd hoe God zelf het kwaad overwon door de liefde die Jezus voor de wereld had. Dan wordt herdacht hoe Jezus liever zijn leven weggaf dan mensen los te laten en kwaad te doen. Daar hebben de christenen Gods eigen barmhartigheid in herkend. Toen hebben ze begrepen dat mensen zó bedoeld zijn: om met Gods hulp zelf zo barmhartig te zijn.
Daarom maken christenen in deze 40 dagen voor Pasen wat ruimte in hun leven door te vasten. Door tijd vrij te maken voor gebed, door geld weg te geven aan mensen die het nodig hebben, door niet opgesloten te zitten in vaste gewoontes en drukdoenerij. Door stilte te beleven en na te denken over waarom je eigenlijk leeft, en hoeveel ruimte er in je leven eigenlijk is voor God of voor een ander.
Vasten is een oefening in barmhartigheid. Wij leven in een tijd waar alles om jezelf draait en alles je wat op moet leveren want anders hou je er mee op. In zo’n leefklimaat is werkelijke ruimte voor een ander ver te zoeken. Is het niet de hoogste tijd voor barmhartigheid?
Column voor de stadsradio.